Rebecca Liao là Đồng sáng lập và CEO của Saga.
2024 là năm web3 bước vào giai đoạn phổ biến rộng rãi.
Dựa trên sự thành công của các quỹ ETF Bitcoin (BTC) đầu tiên, giá BTC bắt đầu nhích lên gần mức cao nhất mọi thời đại vào giữa năm 2024, thu hút sự chú ý mới đến không gian web3. Khi Tổng thống Trump công khai ủng hộ BTC và tiền điện tử trong chiến dịch tranh cử, thị trường web3 tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ hơn với triển vọng chiến thắng của ông.
Tuy nhiên, chúng ta luôn biết rằng web3 sẽ không bao giờ trở thành xu hướng chính nếu nó chỉ đơn thuần là một loại tài sản dễ biến động. Các nhà đầu tư đã đổ hàng tỷ đô la vào công nghệ blockchain với hy vọng rằng nó có thể cách mạng hóa cuộc sống số của chúng ta.
Web3 vận hành theo chu kỳ từ 2 đến 3 năm, và tôi dự đoán rằng chu kỳ tăng trưởng 2024-2026 sẽ cuối cùng mang đến các trường hợp sử dụng phổ biến, điều mà các chu kỳ trước đã gần đạt được nhưng lại rơi vào thị trường gấu. Là năm cao điểm của chu kỳ mở rộng này, chúng ta có thể mong đợi gì từ web3 vào năm 2025?
1. AI Agents sẽ xuất hiện hàng loạt trên cơ sở hạ tầng web3.
AI agents là các thực thể tự động dựa vào AI để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Chúng có thể đơn giản như một hợp đồng thông minh được kích hoạt bởi AI trên blockchain để thực hiện thanh toán, hoặc phức tạp như một nhân vật giống con người đóng vai trò là nhân vật không điều khiển (NPC) trong một trò chơi, hoặc thậm chí chơi thay cho game thủ.
Vì AI agents hoạt động tự động, việc đảm bảo rằng các hành động của chúng có thể xác minh và minh bạch là cực kỳ quan trọng. Một khi AI agent được giao nhiệm vụ, nó không yêu cầu sự can thiệp thêm từ con người để thực hiện vai trò của mình, do đó các cơ chế kiểm soát thông thường mà con người áp dụng sẽ không thể thực thi.
Không có gì ngạc nhiên khi blockchain đang bắt đầu tỏa sáng như một cơ sở hạ tầng để giao nhiệm vụ và quản lý AI agents. Thông qua blockchain, bất kỳ ai cũng có thể quan sát các hành động mà một AI agent thực hiện và nhanh chóng phát hiện bất kỳ điều chỉnh nào cần thiết đối với các mô hình vận hành chúng.
Quan trọng hơn, AI agents có thể hoạt động mà không cần sự kiểm soát của một tổ chức tập trung. Để những agent này thực sự đạt được khả năng như một diễn viên con người, chúng cần khả năng di chuyển qua nhiều mạng lưới và tổ chức một cách tự do — điều chỉ có thể thực hiện được trên một sổ cái bất biến như blockchain.
Cuối cùng, như chúng tôi đã quan sát tại Saga, các AI agents ngày càng được sử dụng trong lĩnh vực gaming và giải trí để tạo nội dung thông qua AI tạo sinh (generative AI) giữa các bên không trực tiếp tương tác. Để những agent này thực hiện giao dịch, đảm bảo gắn quyền sở hữu và thanh toán cho công việc của chúng, cần có hạ tầng blockchain để ghi lại, tổ chức và thực thi các hành động của chúng.
2. SocialFi sẽ trỗi dậy
Web3 hiện vẫn chủ yếu được xây dựng để phục vụ tài chính. Tuy nhiên, như một công cụ tài chính, tiền mã hóa thường không có sức bền vì thiếu tính tiện ích (utility). Hiện tượng memecoin gần đây là một ví dụ điển hình: Ngoại trừ một số memecoin đóng vai trò biểu tượng cá nhân hoặc thành viên cộng đồng, hầu hết biến mất chỉ sau vài tuần.
Kết hợp mạnh mẽ nhất chính là một tài sản web3 có tiện ích xã hội (social utility). Những tài sản này thường bắt nguồn từ lĩnh vực game và giải trí.
Ví dụ: Các trò chơi có tài sản trong game thường không thể giao dịch trên thị trường thứ cấp mà không có nguy cơ bị người tạo game gốc xử lý, vì họ không nhận được giá trị từ các giao dịch đó. Sử dụng một marketplace phi tập trung, các trò chơi có thể thu nhận giá trị sau khi bán tài sản lần đầu, và người chơi có quyền tự do chuyển nhượng tài sản theo ý muốn.
Đặc biệt với Gen-Z và Gen-Alpha, loại hoạt động kinh tế và xã hội kết hợp này không chỉ là điều bình thường mà còn là một hình thức giải trí vô cùng phổ biến.
Việc gán giá trị cho tài sản chỉ dựa trên sự đồng thuận cộng đồng chính là khởi nguồn của web3. Và chính lực đẩy của SocialFi (tài chính xã hội) sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp này tiến tới sự chấp nhận rộng rãi.
3. Web3 gaming sẽ cứu ngành game
Ngành công nghiệp game đã rơi vào suy thoái nghiêm trọng trong hơn một năm qua, với hàng loạt vụ sa thải vẫn ảnh hưởng đến các studio lớn, và nhiều studio indie có lãi dự kiến phải đóng cửa vào cuối năm nay.
Một phần nguyên nhân đến từ sự dư thừa nội dung trong đại dịch, tương tự những gì xảy ra trong ngành streaming. Tuy nhiên, thủ phạm chính là chi phí thu hút người dùng (user acquisition).
- Với game mobile, CPI (chi phí trên mỗi lượt cài đặt) trung bình vào năm 2023 là khoảng 4,30 USD trên iOS và 1,15 USD trên Android.
- Với các tựa game AAA, nhiều game có lượng người hâm mộ trung thành, ngân sách marketing có thể lên tới 300 triệu USD.
Dù web3 từng bị phản đối trong ngành game truyền thống, hầu hết các lãnh đạo ngành đều thừa nhận rằng web3 đã tìm ra một cách tiếp cận cộng đồng giúp giảm chi phí và duy trì người dùng hiệu quả hơn.
Tại Saga, chúng tôi nhận thấy việc kết hợp các phương pháp của web3 và truyền thống để xây dựng cộng đồng người chơi là cách tối ưu nhất để cải thiện cả việc thu hút và giữ chân người dùng.
4. Web3 sẽ được áp dụng rộng rãi hơn trong các ngành công nghiệp truyền thống, nhưng với hình thái khác.
Trong chu kỳ tăng trưởng crypto từ 2020-2022, các ngành công nghiệp truyền thống như bảo hiểm, chuỗi cung ứng, ngân hàng, và nhiều lĩnh vực khác đã tiến hành các thử nghiệm lớn để áp dụng công nghệ blockchain. Tuy nhiên, rất ít thử nghiệm được coi là thành công và tiếp tục triển khai.
Công nghệ đột phá không chỉ thay đổi cơ sở hạ tầng thực hiện nhiệm vụ, mà còn giới thiệu mô hình kinh doanh và tương tác hoàn toàn mới. Vì vậy, một phương pháp áp dụng chỉ bắt chước các quy trình hiện tại trên hạ tầng mới sẽ có vẻ bất tiện hơn và đắt đỏ hơn so với các phương án hiện có.
Mô hình mới sẽ định hình sự chấp nhận rộng rãi
Các mô hình xã hội và kinh doanh mới, mạnh mẽ sẽ xuất hiện từ web3 trong chu kỳ này, tạo nền tảng cho sự chấp nhận đại chúng bởi các doanh nghiệp truyền thống. Sau khi các công nghệ này chứng minh được hiệu quả ở cấp độ cơ sở, chúng sẽ được các nhóm đi sau nhanh nhạy và người dùng chậm chấp nhận áp dụng.
Từ năm 2020 đến 2022, NFTs và DeFi là hai lĩnh vực chính nổi lên, nhưng không lĩnh vực nào đạt được sự chấp nhận đại chúng. Lần này, ngành công nghiệp có cơ hội xây dựng trên những gì đã bắt đầu, để thực sự hòa trộn văn hóa, công nghệ và tài chính, tạo ra sản phẩm đột phá của web3.